Hz. Ali-İfrit Cenginin Yeni Bir Nüshası

Özet

Köy odalarından saraya kadar hemen her muhitte okur bulan Hz. Ali cenkleri, ahaliye gazâ ruhunu aşılayan ve onlara ideal bir Müslüman tipi sunan halk anlatılarıdır. Hz. Ali, kahramanlığı ve cesaretiyle sadece Arap Yarımadası’nda değil Anadolu’da da sevilmiş, onun yiğitliği etrafında çok sayıda anlatı ortaya çıkmıştır. Onlardan biri, Hz. Ali ile İfrit adlı kâfirin mücadelesini konu alan cenknâmedir. Elimizdeki Ali-İfrit cengi, Eski Anadolu Türkçesinin dil özellikleriyle kaleme alınmış olup bugüne kadar ulaşılabilen en uzun nüshadır. Metinde dikkati çeken en mühim nokta, başkahraman Hz. Ali’nin düşmanını alt edebilmek için gelin kılığına girmesi ve son âna kadar kimliğini gizli tutmasıdır. Bu tavır, yeri geldiğinde hile ve kurnazlığın da bir savaş taktiği olabileceğini göstermesi bakımından dikkate değerdir. Çalışmamızda cenknâme yazma geleneği içinde Hz. Ali cenklerinin yeri ve önemi ortaya konulacak, ardından Ali-İfrit cenginin yeni tespit edilen nüshası çeşitli yönlerden incelenecektir. Ayrıca cengin Latin harflerine aktarılmış transkripsiyonlu metnine de yer verilecektir.