Türk Milliyetçilerine Göre Alevi-Bektaşi İnanç Sistemi, Nevşehir Örneği

Özet

Araştırma konusuyla ilgili literatür incelemesinde bugüne kadar Türkiye’de toplumsal birliktelik ve inançlar hakkında ortaya konulan çalışmaların Alevi Sünni ekseninde teşkil edildiği, Türk milliyetçilerinin Alevi-Bektaşi inanç sistemine ve toplumuna bakış açıları bağlamında yapılan çalışmaların ise saha çalışması yapılmadan dönemin aydınlarının görüşlerine yer verilerek yapıldığı görülmüştür. Bu araştırmayla sahaya inilerek Türk milliyetçiliği görüşünün sosyal olarak yüksek oranda temsil edildiği bilinen Nevşehir ilinde 22 katılımcıyla görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Türk milliyetçilerinin Alevi-Bektaşi inanç sistemine ve toplumuna bakış açıları ortaya konularak toplumsal birliktelik bağlamında mevcut problemlerin neler olduğu belirlenmeye çalışılmıştır.

Bu amaçla çalışmada nitel araştırma yöntemi ve nitel araştırma desenlerinden olgubilim deseni tercih edilmiştir. Araştırmanın yöntemi ve deseni doğrultusunda sahaya inilmiş, amaçlı ve kartopu örneklem yöntemiyle belirlenen 22 Türk milliyetçisiyle yarı yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiş ve katılımcılardan izin alınarak da ses kayıtları alınmıştır. Ses kayıtları program yardımıyla yazıya aktarılmış ve kalıcı olarak silinmiştir. Veriler ise yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplanmıştır. Elde edilen veriler içerik analizi yöntemiyle tahlil edilerek kodlara, kategorilere, temalara ulaşılmış ve temalardan da yargılara varılmıştır. İçerik analiziyle oluşturulan tablolardaki veriler ise betimsel analizle tahlil edilmiştir.

Araştırmada Türk milliyetçilerinin büyük bir oranla (%82) Alevi-Bektaşi inanç sistemine ve toplumuna karşı olumlu düşünceleri olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Alevilik Türk milliyetçilerine göre insan topluluğu, mezhep, inanç sistemi, düşünce sistemi, kavram, ideolojik bir fikir ve bir yoldur. Bektaşilik ise tarikat, insan topluluğu, kavram, düşünce sistemi, mezhep ve kültürdür. Çalışmada İslam açısından Türk milliyetçilerinin büyük bir çoğunluğunun (%83) Alevi-Bektaşi inanç sistemini İslam dini içerisinde olarak değerlendirdiği görülmüştür. Türk kültürü açısından da Türk milliyetçilerine göre Alevi-Bektaşi inanç sistemi ve toplumu Türk kültürünü yansıtmaktadır.