1727 Tarihli Tahrir Defteri’ne Göre Iğdır’daki Kişi Adlarında Hz. Ali ve Ali Sevgisinin İzleri

Özet

Bu makalede kaynak olarak 1727 tarihinde tutulan Revan Vilayetine ait, İstanbul’daki Başbakanlık Osmanlı Arşivi’nde bulunan 901 Numaralı Mufassal Tahrir Defteri’ndeki verilerden faydalanılmıştır. Bu çalışmada 1727 tarihinde Revan Sancağına bağlı bulunan bugünkü Iğdır ilini oluşturan Sürmeli, Aralık ve Iğdır nahiyelerinde yaşayan Müslüman halkın kullandığı kişi adları tespit edilerek incelenmiştir. Bu tespitlerden Iğdır bölgesinde yer alan köylerde yaşayan halkın kişi adlarındaki Ali, Nur Ali, Ali Kulu, Ali Verdi, Merd Ali, Kılıç Ali, Ketm Ali, Kadem Ali, Nazar Ali, Şah Ali, Ali Merdan, Sultan Ali, Mehdi Ali, Masun Ali, Can Ali, Dost Ali, Dem Ali, Bende Ali, Gök Ali, Aşur Ali, Ali Timur, Ali Rıza, Seydi Ali, Hüseyin Ali, Ali Hüseyin, Dergâh Kulu, Şah Kulu, Yol Kulu, Niyaz Kulu, Rıza Kulu, Şah Verdi, Şah Kerem, Şah Geldi, Şah Hüseyin, Hayır Ali, Haydar Ali, İmam Kulu, Dem Kulu, Ocak Kulu, Şahım Kulu, Yar Kulu, Muhib Hüseyin, Muhib Ali, Şir Ali, Bayram Ali, Gül Ali, Muhib, Halife Kulu, Hüseyin Kulu, Pir Ocağı gibi tercihleri, bölge halkının inancı konusuna da ışık tutmaktadır. Hz. Ali ve Ali sevgisinin izini taşıyan kişi adlarının yoğun olarak kullanıldığı yerleşim yerlerinin hangileri olduğu belirtilerek Ali sevgisinin kişi adları ve coğrafya üzerine yansımasının tarihi izlerine ışık tutulacaktır. XVIII. yüzyılın ilk yarısında Iğdır coğrafyasında Ali adının yanında kullanılan diğer erkek adlarına da yer verilerek Türklerin kişilere ad vermede uyguladıkları esasların bir kısmı ortaya konulmuş olacaktır. Tahrir defterlerindeki verilerin ait oldukları vilayet veya sancakların ekonomik, idari ve inanç yapısı hakkında önemli kaynak olmalarının yanında, tarihte kullanılmış kişi ve yer adlarının tespitinde ve değerlendirilmesinde ham ve önemli bilgileri içerdikleri de anlaşılmaktadır.