Dobruca Yöresinde Xvı. Yüzyılda Gayr-i Sünnî İslam’ın İzleri

Özet

IV. yüzyıldan başlayarak Dobruca yöresi, çeşitli Türk kavimlerinin göç yolları üzerinde önemli bir durak işlevini görmüştür. Bundan dolayı bölge, çok eski tarihlerden itibaren Türk kültürüyle tanışmıştır. XIII. yüzyılda ise, Dobruca ilk Müslüman Türk sakinlerine kapılarını açmıştır. Osmanlı idaresi ise, Dobruca’daki Türk kültürünü daha da kuvvetlendirecektir. IV. yüz- yıldan XVI. yüzyıla kadar Dobruca’da Türk kültüründe mevcut çeşitli katmanların görüldüğünü söyleyebiliriz. Çalışmamızda gayr-i Sünnî İslam kavramı, Dobruca yöresinde karşılaştığımız Babaîlik, Kalenderîlik, Bektaşîlik, Hurufîlik, Bedreddinîlik ve Kızılbaşlık gibi İslam’ın çeşitli algılayış şekillerini ifade etmek için kullanılmıştır. Bu çalışmada XVI. yüzyılda Silistre Sancağı’na ait ta- pu tahrir defterlerinden istifade ederek Dobruca olarak adlandırılan bölgede vakıf, tekke ve zaviyeler ele alınmış, yer ve şahıs adları üzerinden hareketle Türk kültürünün bir parçası olan gayr-i Sünnî İslam’ın izleri tespit edilmeye çalışılmıştır. Dokuz alt başlığın yer al- dığı yazımızın sonunda yer adları konkordansını içeren bir tablo ile birlikte XVI. yüzyılda Dobruca’da gayr-i Sünnî İslam’ın görüldüğü yerlerin haritası verilmiştir.