Uluslararası Topluluklar: Avrupa Alevi Göçmenler

Özet

Avrupa’nin birçok farklı göçmen grupların, kültürlerin ve dinlerin evi haline geldigi gerçeği hakkında hiçbir şüphe yoktur. Bu evin bir sakini olan ve Müslüman göçmenler adı altında yasanan Avrupadaki Islam, tartismali bir yer teskil etmis olsa da, Euro-İslam kimliği Avrupa kültürünün bir parçası olarak göz ardı edilemez. Nitekim, Batı Avrupa’da göçmen ve yasanilan yerde doğumlu olan toplam Müslüman nüfus 500 milyonluk Avrupa Birligi icinde yaklaşık 20 milyondur. Bir dünya dini olan Islam kendi icinde ne aynı kültürel özellikleri ne de Muslüman olmak icin benzer rituelleri paylaşmayi gerektirmektedir. Bu durumun nedeni ise, dünyada “heterodoks” İslami gruplarin varligi ve onlarin da “ortodoks” İslami gruplardan farklı ritüeller ve inançlari ile kendilerini İslam içinde tanımlamalaridir. Bu makalede de, İslam’ın heterodoks inanç sistemi icinde yer alan Aleviliğe yer verilmistir. Aleviler dini ve kültürel bir topluluk olarak daha cok Türkiye’de yerleşmiş olsa da, artik uluslararası artan göç sonucu bir ulusötesi topluluk olarak tanımlanabilir. Sonuç olarak, bu çalışma ile amaclanan, Avrupa kültüründe bir heterodoks İslami grup olarak Alevi toplumunun konumu ve Alevi kimliğine Avrupa kültürünün etkilerini araştırmaktır.

Özetle, Aleviler yerel ve ulusal düzeyde dini ve kültürel bir grup olarak taninmak ve esit vatandaslik haklarini kazanmak icin Türk devletine baski yapmaya devam ederken, ayni zamanda ulusötesi düzeyde ise Avrupa ülkelerinde hem göcmen olarak hem de dini bir topluluk olarak haklari ve hukuksal statuleri icin mücade etmektedirler. Bu nedenle Alevilerin ulusal ve uluslararasi alanlarda kimliklerine sahip cikmak icin olusturduklari Alevi örgütlenmesi Alevilerin ulusötesi bir toplum olarak sekillenmesine katki saglamaktadir.Bu makalede 2002 yilinda kurulan Avrupa Alevi Konfederasyonuna bagli 250´den fazla Alevi dernegini kapsayan Alevi federasyonlari eksenli bir calisma yapilmistir. Almanya, Avusturya, Fransa, Isvicre, Ingiltere, Danimarka, Hollanda, Norvec, Isvec, Romanya ve Italya suan Alevi federasyonlarinin oldugu ülkelerdir ve bu makalede Alevilerin bulunduklari ülkelerde yürüttükleri Alevi hareketine ve hukuksal mücadelesine yer verilmistir.

Literatur taramasina ek olarak, Alevi örgütlerinin federasyon baskanlari veya federasyon yoneticileri ile e-mail ve telefon görüsmeleri ile ulasilan bilgilere göre, Aleviler bulundulari ülkenin politik ve yasal düzenlemeleri cercevesinde Avrupanin pek cok ülkesinde taninmak icin farkli bir strateji yürütse de, ortak bir tutum olarak diger Müslüman gruplardan özellikle Sunni Müslümanlardan farkli olduklari ve Avrupa degerleri ile uyumlu olduklari konusuna vurgu yapmaktadirlar. Bunun en önemli nedeni; Alevilerin kendilerini “sekuler ve modern bir Müslüman toplum” olarak tanimlamasidir. Buna ek olarak, Alevi kimliginin dini ve kültürel olarak taninmasi icin Avrupa´daki Alevi örgütlenmesinin izledigi yol haritasini bir kac alt baslikta ifade etmek mümkündür: Aleviler Sünni Müslimanlardan farkli kültürel ve dini ritüellere sahip Müslüman bir toplumdur; ibadethaneleri Cemevidir; bulunduklari ülkelerin tüm yasal düzenlemeleri cercevesinde Aleviligin okullarda ögretilmesi ve müfredata girmesi icin calismalar yapmaktadirlar ve üye sayisi gözönüne alindiginda Avrupa Alevi Konfederasyonu Avrupa´da yasayan Alevi göcmenlerin kurumsal temsilci olarak tanimlanabilir.