Alevî Cem Zâkirliği: Battal Dalkılıç Örneği

Abstract

Türk halk şiirinin ortaya çıkış ve yaşamasında Alevî- Bektaşî âşıklık–zâkirlik geleneğinin önemli bir payı vardır. Alevî-Bektaşî âşıklarının şiirleri üzerine metin merkezli birçok çalışma ortaya konulmuştur. Bu makalede, metin merkezli çalışmalarda ihmal edilen bir yön olan şairin yaratımını etkileyen şartlar üzerine odaklanılacaktır. Alevî âşık ve zâkiri olan Battal Dalkılıç örnekleminde, inanç sisteminin ve icra ortamının sanatçının yaratımına etkisi ortaya konulmaya çalışılacaktır. Âşık-zâkir kelimelerinin kelime anlamlarına değinilerek, zâkirlerin sanatını icra ettiği cem ritüllerindeki hizmetleri ve bu hizmetlerde icra edilmek üzere yaratılmış şiirleri incelenecektir. Bu incelemede, Battal Dalkılıç’ın zâkirlik hizmeti yaptığı Çubuk Havzası Alevî Ocakları’nda icra edilen cem ritüellerindeki zâkirlik hizmetleri temel alınacaktır.