The Erkânname of Hacı Kırzade Hüseyin Hüsnü Baba

Abstract

Erkânnameler Bektaşiliğin temel inanç unsurlarını barındıran yazılı kaynaklardır. Bektaşiliğin inanç ritüelleri ve unsurlarının tespiti ve tahlilinde erkânnameler önemli bir yere sahiptir. Erkânnamelerde yer alan tercümanlar belli ritüelleri ortaya koymaları yanında tarikat mensuplarının sosyal hayatlarını da düzenler niteliktedir. Bu bağlamda Bektaşiliğin hayatı algılayış biçimi de bu metinlere yansımakta ve bu metinleri önemli kılmaktadır.

Bu çalışmada ele alınmış olan erkânname İstanbul Belediyesi Atatürk Kitaplığında OE. 1056 numarasıyla kayıtlı “Halîl İbrâhîm Baba Dergâh-ı Şerîfi Post-nişîni Tire’nin Hasan …… Mahallesinden Hâcı Kırzâde Hüseyin Hüsnî Baba Efendi Hazretlerinin Erkânnâme Sûreti” başlıklı bir metindir. Erkânname, Arappınarı Tekkesi (Horasanlı Halil İbrahim Baba Zaviyesi) postnişini Hacı Kırzade Hüseyin Hüsnü Halifebaba (k.s.)’ya aittir. Eserin 1890-1893 tarihlerinde istinsah edildiği tahmin edilmektedir. Eser toplam 20 varak-40 sayfa uzunluğundadır. Bazı sayfa sonlarında rabıta bulunmakla beraber eser sonunda bir tarih bulunmamaktadır. Ele alınan erkânname, cem ritüelini ve özellikle de ikrar ceminin ritüellerini ayrıntılı bir biçimde ele alması bakımından önemli bir özellik göstermektedir. Eserin son kısmında erkânnameden ayrı bazı tercümanlar ve kayıtlar bulunduğu görülmektedir.